Kinh Nghiệm Chọn Ấm Pha Trà

Kim cổ có câu: "Nhất thủy, nhì trà, tam pha, tứ bình, ngũ quần anh” để khắc họa một cách chân thực về nghệ thuật thưởng trà. Mặc dù "tứ bình” - Ấm pha trà tuy không quyết định được phẩm chất của trà nhưng nó lại là yếu tố làm nổi bật hương, sắc, vị vốn có trong từng loại trà. Tại Việt Nam, Trà (chè) là một thứ không thể thiếu, là thức uống hàng ngày, là lễ vật để dâng lên tổ tiên, là một phần không thể thiếu trong các sự kiện quan trọng trong cuộc đời mỗi con người Việt Nam.

Và trong bất kỳ một nền văn hoá uống trà nào thì ấm trà luôn đóng một vai trò quan trọng vì bên cạnh nước pha thì ấm trà có quyết định rất lớn lên hương vị sau cùng của chén trà. Tuỳ theo nhu cầu của người uống trà và loại trà thì chúng ta có những loại ấm khác nhau về kích thước, hình dáng, chất liệu và thiết kế. Thông thường ấm trà mà người Việt Nam ta hay sử dụng để pha là các loại Ấm sứ, Ấm gốm Bát Tràng, người nào có điều kiện - sành trà thì cầu kỳ hơn sẽ chọn ấm Tử Sa.

Để chọn một ấm trà phù hợp không phải là việc dễ dàng và bài viết này sẽ hướng dẫn bạn có một lựa chọn ưng ý nhất.

Kích thước:

Yếu tố quan trọng đầu tiên trong việc lựa chọn ấm trà đó chính là kích thước của ấm. Nếu bạn thường uống trà một mình thì một Ấm Tử Sa nhỏ có kích thước khoảng 50-100ml là đủ, còn nếu bạn phải thường xuyên tiếp khách ở công ty thì ấm trà khoảng 200-300ml mới đủ để tiếp một nhóm khách hàng từ 5 cho đến 8 người.
Thật sự thì bạn cũng không cần phải mua quá nhiều ấm trà để phục vụ cho nhiều mục đích khác nhau. Mua một ấm mà bạn cần dùng thường xuyên nhất là đủ, nếu cần phục vụ thêm nhiều người nữa thì bạn chỉ cần pha thêm vài lượt nước nữa mà thôi.

Thiết kế:

Thông thường ấm trà, đặc biệt là những ấm có nguồn gốc Trung Quốc, thường có 2 dạng đó là: ấm cao và ấm thấp. Giống như tên gọi của 2 dạng thì ấm cao thường có hình trụ, đáy nhỏ và cao; ngược lại thì ấm thấp thường có hình cầu và có bề ngang to hơn. Ở ta, theo kinh nghiệm của những người chơi ấm thì mỗi loại ấm chỉ thích hợp cho một số loại trà khác nhau vì mỗi loại ấm cho phép trà được "nở” theo một cách nhất định và "chất trà” có trong trà có được tiết ra đều hay không.

Khi mua ấm trà bạn cũng cần lưu ý chọn những ấm có thiết kế đơn giản. Ấm pha trà ngon là ấm có thiết kế đơn giản vì loại ấm này chia đều nhiệt độ ở bên trong lẫn bên ngoài khiến trà pha ra có được cái tinh tuý vốn có của từng loại trà. Do đó khi chọn thiết kế ở ấm trà thì bạn phải chọn theo loại trà bạn hay pha (ấm cao hay thấp) và mục đích để thưởng trà hay để tiếp khách (ấm thiết kế đơn giản hay cầu kỳ).

Chất liệu: trên thị trường có rất nhiều loại ấm pha trà khác nhau, có thể là Việt Nam hoặc các nước khác tùy thuộc vào địa lý cũng như đam mê của mỗi bạn trà. Dưới đây, xin phép được gợi ý 3 loại ấm quen thuộc nhất với hầu hết bạn yêu trà.

Ấm Tử Sa:

Ấm Tử Sa được làm từ một loại đất sét có màu tím (tử sa) chỉ có ở huyện Vô Tích (Trung Quốc). Ấm trà được làm từ loại đất này có một đặc tính có một không hai đó chính là hấp thụ hương vị của loại trà được pha bên trong nó. Do đó ấm trà càng lâu năm, càng hấp thụ hương vị trà càng nhiều thì trà pha ra càng ngon. Nhiều người còn cho rằng Ấm Tử Sa dùng lâu không cần bỏ trà vào chỉ cần đổ nước sôi thôi là có trà uống rồi. Cũng do đặc tính này mà một Ấm Tử Sa chỉ nên dùng với duy nhất một loại trà mà thôi.

Chính nhờ cấu trúc hạt và thành phần kim loại khoáng chất đặc biệt nên ấm làm từ Tử Sa có khả năng giữ nhiệt tuyệt vời khiến cho trà pha trong Ấm Tử Sa luôn thể hiện được tinh tuý vốn có. Thàn phần kim loại và khoáng chất có trong Tử Sa bao gồm oxit sắt, thạch anh, kaolinite và mica khiến Ấm Tử Sa chịu được nhiệt độ cao và khó vỡ khi bị va chạm mạnh.

Ấm gốm

Ấm gốm là loạiấm tràphổ biến nhất trên thế giới từ xưa đến nay vì có thiết kế đa dạng, màu sắc hài hòa. Tại Việt Nam nổi tiếng nhất vẫn là Gốm Bát Tràng với khả năng chịu nhiệt cũng như chịu lực cao hơn khá nhiều so với loại gốm thông thường. Chính với những ưu điểm dưới đây, Việt Cổ Trà Quán lựa chọn ấm gốm Bát Tràng để pha trà mời khách: giữ nhiệt tốt, đồng thời khả năng tỏa nhiệt đều của ấm cũng giúp trà"tiết” được toàn bộ hương vị cũng như chất dinh dưỡng mang đến những chén trà có thể nói là hoàn hảo.

Ấm Sứ

Ấm sứ cũng là loại ấm phổ biến nhất vì giá thành phải chăng, thiết kế đa dạng và đẹp được dùng để sử dụng tiếp khách và trong những sự kiện quan trọng hơn là dùng để thưởng trà thường xuyên. Vì những loại ấm này do phải làm để trưng bày nên có thiết kế bên trong lẫn bên ngoài không đều nên đồng thời sẽ chia nhiệt độ không đều. Do đó trà pha sẽ không được ngon vì cánh trà cực kỳ nhạy cảm với nhiệt độ không đồng đều, ảnh hưởng rất nhiều đến hương và vị của chén trà ngon.

Pha trà là một nghệ thuật, điều này thể hiện rất rõ trong văn hóa trà đạo của người Nhật Bản, hay trà đạo của Trung Quốc đã đạt tới tầm đạo đưa lên thành nghi lễ với các bước vô cùng tỉ mỉ và đòi hỏi có nhiều kinh nghiệm. Riêng với Việt Nam, chén trà là đầu câu chuyện, thể hiện sự hiếu khách của người dân Việt Nam, trà là thức uống phổ biến, dân dã thể hiện sự hào sảng của cả một dân tộc.