Sứ xương (Bone China) là gì?
Trong những năm gần đây, một loại sứ khá lạ lẫm có dòng chữ "Bone China” được du nhập vào Việt Nam và được bày bán rất phổ biến trên thị trường nước ta. Loại sứ này được gọi là sứ xương. Có rất nhiều người đặt câu hỏi về loại sứ này về nguồn gốc, xuất xứ, cách sản xuất, chất lượng… Vậy tại sao loại sứ này trở nên "hot” như thế, hãy cùng Thái Phương Anh tìm hiểu thêm về loại sứ đặc biệt này nhé.
Bone China (sứ xương) là một loại đồ sứ được chế tác chủ yếu từ tro xương động vật trộn với một loại khoáng chất tên là fensfat (hay còn gọi là tràng thạch) và đất sét trắng (cao lanh). Loại sứ này được cho là có độ thấu quang cao, hàm chứa không ít hơn 30% phốt phát có trong xương động vật và canxi phốt phát. Loại sứ này do thợ gốm người Anh Josiah Spode sáng chế. Bone China rất nổi tiếng khi là loại sứ cao cấp khi sở hữu độ trong và trắng, độ bền cao và chống sứt mẻ rất được giới chuyên môn đánh giá cao và ưa chuộng.
Mặc dù được sáng chế và phát triển tại Anh Quốc để canh tranh với đồ sứ nhập khẩu, sứ bone china được sản xuất khắp toàn cầu. Nó bị hiểu nhầm là sản xuất tại Trung Quốc. Công thức theo truyền thống bone china của Anh quốc sáng chế gốm tro xương và khoáng chất trộn với đất sét trắng. Nhưng công thức này đã được thay đổi do nhiều người ngoài nước Anh sản xuất.
LỊCH SỬ CỦA SỨ XƯƠNG
Sự phát triển đầu tiên của loại sứ mà sau này gọi là Bone China do ôngThomas Frye ở xưởng đồ sứ Bow ở gần thành phố Bow ở phía Đông London vào năm 1748 gây dựng. Xưởng của ông được đặt gần trại gia súc và lò mổ ở Esex, nên ông ta có nhiều điều kiện sử dụng xương động vật.Thomas Frye sử dụng ít nhất 45% tro xương động vật trong công thức của ông để tạo nên thứ mà ông ta gọi là "sứ tốt”. Mặc dù về chất lượng sản phẩm này có thể cạnh tranh với sứ nhập khẩu từ Châu Âu và Trung Quốc, nhưng xưởng gốm của ông không thành công trong mục đích thương mại.
Sau này,Josiah Spode ở thành phố Stoke phát triển xa hơn, và hoàn thành công thức của ông vào khoảng giữa những năm 1789 và 1793. Thay vì nung xương với một vài nguyên liệu khác như Thomas Frye, ông ta chỉ nung xương.
Bone china nhanh chóng trở nên nổi tiếng và được giới thiệu bởi các nhà sản xuất gốm người Anh khác. Cả công thức lẫn công việc kinh doanh củaJosiah Spodeđều thành công : công thức của ông có 6 phần tro xương, 4 phần khoáng chất, và 3,5 phần đát sét vẫn giữ vững nền tảng cho bone china, chỉ đến năm 2009, xưởng Spode được bán lại cho công ty Portmeirion.
Từ lúc phát triển cho đến cuối thê kỷ 20, bone china hầu như độc quyền bởi Anh Quốc, với sản phẩm được hạn chế trong vùng Stoke-On-Trent.
QUY TRÌNH SẢN XUẤT
Quá trình sản xuất bone china giống với sứ, nhưng yêu cầu cẩn thận hơn vì nó được giảm độ mềm và độ thủy tinh hóa. Công thức truyền thống của bone china là khoảng 25% cao lanh, 25% khoáng chất, và 50% tro xương. Tro xương dùng để làm bone china được làm từ xương gia súc với hàm lượng sắt thấp hơn. Lần đầu là nung xương mộc ở nhiệt độ 1.230 – 1.250 độ C; lần hai nung men ở nhiệt độ 1.050 độ C; cuối cùng là nung và trang trí ở 800 – 900 độ C.
Nguyên liệu sản xuất sứ bone china tương đối cao và cần nhiều nhân công, đó là lý do vì sao sứ bone china luôn luôn là loại sứ hạng sang và giá thành cao.
ĐẶC TRƯNG CỦA SỨ XƯƠNG
Sánh với hầu hết các loại sứ, sản phẩm sứ xương có độ trắng, độ trong (còn gọi là độ thấu quang) rất mỏng và rất bóng, màu hơi trắng ngà, trông thật hấp dẫn và rất quyến rũ.
Mặc dù được sáng chế và phát triển tại Anh Quốc để canh tranh với đồ sứ nhập khẩu, sứ bone china được sản xuất khắp toàn cầu. Nó bị hiểu nhầm là sản xuất tại Trung Quốc. Công thức theo truyền thống bone china của Anh quốc sáng chế gốm tro xương và khoáng chất trộn với đất sét trắng. Nhưng công thức này đã được thay đổi do nhiều người ngoài nước Anh sản xuất. Như vậy có thể gọi sứ bone china là sứ tro xương đúng nghĩa hơn là sứ xương.
